ФИНСКА: ДЕСНИЦАТА ПОБЕДИ ПРЕД ВЛЕЗОТ НА ЗЕМЈАТА ВО НАТО: Конзервативните и националистичките партии преовладуваат низ Европа

Финските гласачи им дадоа поттик на конзервативните партии на изборите во неделата, ускратувајќи ѝ на левичарската премиерка Сана Марин уште еден мандат додека нејзината земја се подготвува за историско членство во НАТО.

Сана Марин се здоби со популарност поради начинот на кој нејзината влада се справи со пандемијата Ковид-19 и поради силната поддршка на Финска за Украина по почетокот на руската инвазија на таа земја минатата година.

ФИНСКА: ДЕСНИЦАТА ПОБЕДИ ПРЕД ВЛЕЗОТ НА ЗЕМЈАТА ВО НАТО: Конзервативните и националистичките партии преовладуваат низ Европа

Но, главните теми на изборите во неделата беа економски и гласачите во земјата со 5,5 милиони жители во голема мера ја префрлија својата верност кон партиите од политичката десница во потрага по решенија за зголемениот национален долг, инфлацијата и другите економски проблеми.

Зголемениот долг ќе претставува предизвик за новата влада, особено затоа што влезот на Финска во НАТО ќе бара од неа да ги зголеми воените трошоци. Финска утре ќе стане 31-ва членка на НАТО, откако Турција ја ратификуваше нејзината кандидатура минатата недела и ја отстрани последната пречка за нејзиниот влез во алијансата.

Најмногу гласови на вчерашните избори освои централнодесничарската Национална коалициона партија (НКП), 20,8 отсто и затоа е во позиција да се обиде да формира влада. Десничарската популистичка партија на Финците освои 20,1 отсто, а социјалдемократите на Сана Марин 19,9 отсто.

Јухана Аунеслуома, професор по политичка историја на Универзитетот во Хелсинки, изјави дека околу една третина од гласовите добиле левичарски партии, а две третини за десничарски партии.

„Тоа е големо вртење од лево кон десно“, рече тој денеска во интервју за АП.

Поразот на Сана Марин е последниот удар за левицата во услови на поширока промена кон конзервативните и националистичките партии низ Европа во последно време.

Шведска ја собори својата левичарска влада и се сврте кон десно минатата година, по што следеа избори во Италија каде владата предводена од екстремната десница дојде на власт за прв пат од крајот на Втората светска војна.

Левичарската влада на Шпанија е под притисок и десничарската Народна партија и екстремно десничарската партија Вокс водат во анкетите, а земјата се соочува со избори во декември.

Во Финска, победничката партија традиционално ги започнува преговорите за формирање влада, а Националната коалициона партија предводена од Петри Орпо, 53-годишен поранешен министер за финансии, се очекува следната недела да започне преговори со цел да се формира кабинет. што ќе има мнозинство во парламентот.од 200 пратенички места.

Орпо синоќа за АП изјави дека има намера да преговара со сите партии за „да се најде најдобрата можна мнозинска влада за Финска“.

Доколку Орпо, најверојатниот кандидат за иден премиер, на крајот ги избра социјалдемократите за коалициски партнери, тоа би значело дека Марин теоретски би можел да добие место во идната влада, но не и во премиерската.

Сепак, засега најверојатниот исход се чини дека е коалиција со други конзервативци.

Финските медиуми ја пофалија Партијата на Финците, која водеше изборна кампања на антиимигрантски и анти-ЕУ став, како најголем победник на изборите. Таа популистичка партија го забележа најдобриот резултат во својата историја под водство на Риика Пура, која го презеде раководството на партијата дури во 2021 година.

Орпо рече дека неговата партија е отворена за соработка со Партијата на Финците, бидејќи двете партии во голема мера споделуваат ставови за развојот на финската економија, иако имаат разлики за климата и прашањата за ЕУ.

Најголеми губитници на изборите беа малите и средни партии, особено Зелената лига и Левиот сојуз, и двете членки на коалициската влада во заминување Сана Марин. Тие партии останаа во сенка на трите големи партии.

Професорот Аунеслуома истакна дека коалициските партнери на Ана Марин, кои се свртеа кон лево за време на повеќегодишниот сојуз со социјалдемократите, изгубија гласови.

Иако руската инвазија на Украина ја поттикна Финска да побара членство во НАТО во мај 2022 година, ниту историската одлука да се откаже од неврзаната политика, ниту војната не беа главни теми за време на изборната кампања, бидејќи партиите главно се согласија за нив.

Во финскиот парламент според првите резултати беа избрани вкупно девет партии.Излезноста беше 71,9 отсто, нешто помалку отколку на изборите во 2019 година.