“Путиновиот Аркан” води приватна војна, неговиот јазик станува поостар, а влогот се зголемува: “Олигарси? Нивните денови се избројани!”

Додека борците на Евгениј Пригожин се борат за Бахмут, тој е немилосрден во својата самопромоција и критиките кон руските елити

Силниот човек на Кремљ и шеф на озлогласената платеничка група Вагнер, Евгениј Пригожин, познат и како „готвачот на Путин“, води сопствена војна во источна Украина и се почесто гласно и остро се истакнува во неуспешната воена кампања на Москва во Украина. Пригожин се претставува себеси и неговата платеничка група како вистински патриоти, за разлика од она што го исмева како корумпирана и неспособна воена хиерархија. Неговиот јазик и реторика стануваат се поостри, а влогот се поголем, пренесува CNN.

Во последниве недели, тој често беше виден во близина на линијата на фронтот во окупираната украинска источна област Доњецк, како им доставува портокали на војниците и зборува со своите борци на груб и брутален јазик.

Шефот на Вагнер ретко пропушта прилика да ги „пецне“ московските структури кон кои е критичен. „Кога ќе ја победиме нашата внатрешна бирократија и корупција, тогаш ќе ги победиме и Украинците и НАТО… Сега проблемот е што бирократите и оние кои се вмешани во корупција нема да не слушаат затоа што сите пијат шампањ за Нова година“, им изјави тој на своите борци минатата недела некаде на бојното поле во регионот на Доњецк. Во неговиот случај, главниот бирократ што го има на ум е министерот за одбрана Сергеј Шојгу. Наводно, двајцата се судриле и се расправале околу профитабилните воени договори дадени и потоа одземени од групата Конкорд на Пригожин, како и за контроверзната улога на групата Вагнер во Сирија.

Конфликтот во Украина му даде можност на Пригожин дополнително да ја прошири Вагнер и јавно да објави дека е сопственик на компанијата под која работи оваа приватна воена групација. „Го формирав Вагнер и управувам со него. Затоа, одговорноста за сите успеси или неуспеси е на моја сметка“, изјави Пригожин минатата недела на својот Телеграм канал.

Сурова храброст против летаргијата на воените структури

Откако дојде во центарот на вниманието минатата есен, Пригожин ја спротивстави суровата храброст на неговите борци со летаргичната Шојгу и воената команда. По дебаклот во регионот Харков во септември, кога брзата украинска контраофанзива ги принуди Русите да се повлечат, Пригожин на својот канал на Телеграм рече дека високата команда треба да биде испратена на бојното поле за да „се бори боса со митралези на линијата на фронтот“.

Шојгу не беше виден на бојното поле и беше критикуван за неуспехот на руската „специјална воена операција“. Руските воени лидери минатата недела се соочија со невообичаено остри јавни критики за времето во Русија поради смртта на голем број руски војници во украинскиот ракетен напад врз комплекс во градот Макиивка во источна Украина.

Спротивно на тоа, Пригожин го покажа својот популистички талент со своето фалење и храброст и го исмеваше украинскиот претседател Володимир Зеленски кога дојде во Бахмут минатиот месец. „Можеби ќе можеме да се сретнеме до вечер“, напиша тој на Телеграм. „Седам, те чекам кај Бахмут“, му рекол тој на украинскиот претседател.

Тој, исто така, неодамна одговори на извештаите дека групата Вагнер ќе биде прогласена за терористичка организација од страна на САД, кои се обидуваат некако да стават крај на постојаниот раст на групата, која е влијателна и присутна во некои други региони во светот. „Како што вели поговорката, кучињата треба да се остават додека спијат. Американци, не го будите Вагнер додека тој спие“.

Пригожин и Вагнер одиграа необична и неформална улога во Русија во времето на Владимир Путин. Пригожин го познава рускиот претседател од 90-тите години. Двајцата се од Санкт Петербург. Тој доби вредни договори за угостителство во Кремљ, а подоцна основаше руска „фарма за тролови“, позната како Агенцијата за истражување на Интернет, чија мисија беше да се меша во изборите во САД во 2016 година.

Но, Пригожин, кој наводно служел затворска казна во 80-тите, отсекогаш бил „антиолигарх“. Тој водеше свои платенички операции во Сирија и на различни кризни точки во Африка. Групата Вагнер регрутирала поранешни полицајци, војници и авантуристи и комбинирала мисии за обука во области како што е Централноафриканската Република во обид да обезбеди профитабилни концесии за минерали. За Пригожин, Вагнер е начин на заработка и стекнување влијание. За Кремљ, пак, ваквите операции се начин неофицијално да се направат некои работи од интерес за Москва.

Итар опортунист

Шефот на Вагнер, сепак, е пред сè итар опортунист. Конфликтот во Украина им даде можност на него и на Вагнер да ја подигнат вредноста на нивните „залихи“ и да воведат во конфликтот елемент што се чини дека и недостасува на руската армија – ефикасна пешадија. Неговите платенички единици беа првите руски војници кои влегоа во украинскиот град Попасна пролетта, а потоа се преселија на територијата во Доњецк, додека украинските сили се повлекоа на нивните сегашни линии во текот на летото.

Руската армија не успеа да направи територијални придобивки во последните шест месеци, така што за Пригожин, заземањето на Бахмут или Соледар – два града во регионот Доњецк кои со месеци беа цел на руски напади – ќе биде сјајна награда за неговите напори и уште една шанса да го надмине Шојгу. Пригожин во петокот изјави дека „исклучиво“ неговите борци ги постигнале наводните успеси околу Соледар во последните денови. „Бахмут е централна точка на Источниот фронт и сериозен логистички центар. Наша задача е да што помалку настрадаме и да уништиме што е можно повеќе непријатели“, додаде тој.

Во снимен разговор со своите борци, Пригожин провокативно праша: „Покрај Вагнер, кој друг е тука?“. „Никој друг“, одговориле неговите платеници.

Западните разузнавачки агенции проценуваат дека групата Вагнер игра сè поважна улога во руската воена кампања и дека, според еден функционер кој сакаше да остане анонимен, „постои реална можност членовите на Вагнер сега да сочинуваат една четвртина или повеќе од руските борци“, како што објави The Guardian во средата. Сепак, нивната воена ефикасност во областа Бахмут сè уште се смета за ограничена, при што истиот официјален претставник го опишува темпото на напредување како толку бавно што „понекогаш се потребни две недели за да се заземе една куќа“, како што претходно изјави самиот Пригожин, истакнувајќи дека украинските сили секоја куќа ја претвораат во тврдина.

Можеби не е случајно што во областа Соледар има огромни резерви на гипс, минерал кој се користи за производство на ѓубрива и гипс. Африканските авантури на Пригожин честопати се обидуваа да го искористат неговото воено присуство за да го контролираат минералното богатство, а некои од операциите на Вагнер во Сирија се фокусираа на вредни нафтени и гасни полиња, забележува CNN.

Навидум растечките амбиции на Пригожин не останаа незабележани ниту во Вашингтон. „Во неодамнешното минато, видовме дека групата Вагнер напредува побрзо од која било друга единица во руската војска“, рече заменик-помошникот на американскиот секретар за одбрана Лаура Купер.

„Некои сакаат да ме дискредитираат“

Воената кампања на Вагнер е брутална и рудиментирана. Во текот на изминатата година, Пригожин и неговите команданти ги обиколија руските казнени колонии со понуда до осудените дека ќе бидат помилувани ако отидат на украинските боишта и преживеат шест месеци служба таму, под закана со смрт поради дезертерство, намера да се предадат или одбивање да учествува во борба. Се чини дека оваа бизарна зделка го имала благословот на Кремљ и, според некои проценки, повеќе од 30.000 борци биле додадени во редовите на Вагнер.

Пригожин лично им се обраќал на затворениците за време на регрутирањето, велејќи дека Вагнер не дозволува алкохол, дрога и „сексуален контакт со локалните жени, мажи… – ништо“ во Украина. Неодамна, неговата компанија објави видео на кое се гледа како тој се среќава со поранешни затвореници – некои осудени за најтешки кривични дела како што е убиството – кои ги одлежале своите шест месеци и добиле помилувања, од кои некои велат дека се „преродени“ и одлучиле да аплицираат уште шест месеци. „Тие ги исполнија договорите чесно, достоинствено“, рече тој додека се збогуваше со другите, велејќи им да не пијат многу, да не се дрогираат и да не силуваат жени.

Пригожин не е тип кој се плаши од лоши вести и не ја опишува руската воена кампања како поинаква, „порозова“ од неа. На видеото кое неодамна се појави, тој може да се види како ги прегледува црните торби за тело на неговите борци наредени на непозната локација. „Договорите им се завршени. Тие ќе си одат дома следната недела во метални кутии. Тие загинаа херојски на бојното поле“. Пригожин потоа може да се види како гледа како телата се товарат од камионот на носилки. „Збогум момци. Среќна Нова Година!“, рече тој.

Руските државни медиуми неодамна почнаа да ги следат настапите на Пригожин на првата линија. Државната новинска агенција РИА Новости ги пренесе зборовите на неговите борци кои велат дека им недостигаат возила, муниција и оклопни транспортери, а претходно преку видео се јавуваат и го навредуваат шефот на руската армија Валериј Герасимов поради недостиг на муниција.

Неколку дена подоцна, групата Конкорд на Пригожин во соопштение соопшти дека од неговиот медиум „Патриот“ било побарано да објави негативен напис за него, но тие не открија кој го побарал тоа. Преку неговата прес-служба, Пригожин сугерираше дека „луѓето во униформи би можеле да го дискредитираат. Главно оние блиски до армијата. Бидејќи многу од нив не можат да ја постигнат истата ефикасност што ја постигнува Вагнер“. Тој, исто така, повторно ја нападна богатата руска елита со објава на Телеграм: „Деновите на олигарсите и онака се изброени бидејќи нивното негативно влијание врз иднината на Русија беше јасно покажано за време на специјалната операција. Некои водат војна, додека други купуваат недвижен имот во Европа.”

Отворената јавна кампања на Пригожин, насочена кон настапот на руската армија, заклучува CNN, не е предизвик за самиот Путин. Навистина, рускиот лидер може да смета дека е корисно да има некој што ќе го критикува воениот естаблишмент. Пригожин, заедно со чеченскиот водач Рамзан Кадиров, стана руски „лиценциран“ разрушувачки фактор.

Угледната политичка аналитичарка Татјана Становаја истакнува дека Пригожин е „приватен претприемач кој во голема мера се потпира на тоа како се структурирани неговите односи со властите. Како резултат на тоа, тоа е многу ранлива позиција“. Становаја вели дека е интересно што гувернерот на руската област Курск, Роман Старовоит, неодамна го завршил основниот курс за обука на Вагнер. Но, крајните намери на Пригожин не се јасни – прашањето е дали тој работи на стекнување сериозно политичко влијание или едноставно ја унапредува подеднакво нејасната агенда на Вагнер. Ова може да зависи од достигнувањата на неговите борци во регионот на Доњецк.

Во меѓувреме, некои провоени воени блогери и пропагандисти и јастребите на Кремљ, вклучувајќи ги Пригожин и Кадиров во западните медиуми, беа непријатно изненадени кога во вторникот беше објавено дека руските власти го назначиле генерал-полковник Александар Лапин за началник на копнениот штаб. Армијата, и покрај жестоките критики кои дојдоа од гореспоменатите кругови поради неговите потези во војната против Украина.

Лапин, претходно командант на Централниот воен округ на Русија, беше критикуван од јастребите минатиот октомври, откако украинските сили ги турнаа руските војници од источниот украински град Лиман, клучен логистички центар.

По загубата на Лиман, Лапин беше особено остро критикуван од Кадиров и Пригожин. Кадиров рече дека на Лапин треба да му се одземат одликувањата и да се испрати на бојното поле со пиштол за да го измие срамот со крв, а Пригожин го поддржа неговиот коментар велејќи, како што веќе беше цитирано, „сите овие копилиња да бидат испратени на бојното поле боси со автоматско оружје“. Прашање е како Пригожин ја доживеа промоцијата на Лапин и дали има основа во неа да препознае некаква порака од Владимир Путин упатена до него и неговите влијателни истомисленици.