СЕРИОЗЕН ПРОТИВНИК – Султанот е во големи проблеми, влезе во војна со Истанбул: “Се потсетува на сценариото од 1998 година”

Ердоган е свесен дека обединетата опозиција, шест партии, може да биде сериозен противник на изборите

Единствено непознато беше кога тоа ќе се случи. Турскиот суд во средата го осуди градоначалникот на Истанбул, Екрем Имамоглу на две години и седум месеци затвор со забрана за политичко делување поради навреда на јавни службеници.

Злосторството е „големо“, откако првиот круг од изборите за градоначалник на Истанбул во 2019 година беше поништен затоа што победи Имамоглу, новинарите го прашаа што мисли за изјавата на министерот за внатрешни работи Сулејман Сојлу, кого го нарече идиот. Имамоглу рече дека тие што ги поништиле изборите се идиоти. Тоа беше доволно за да се покрене правна постапка бидејќи, како што тврдат обвинителите, тој навредил 11 членови на турската Висока изборна комисија (YSK).

Имамоглу победи со огромно мнозинство на повторените избори и остана сол на раната на турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, кој својата кариера ја започна како градоначалник на Истанбул. Постапката беше бавна затоа што беше оценето кога беше најдобро да се осуди. Изборите се очекуваат во јуни следната година, па жалбениот процес што ќе го започне Имамоглу нема да заврши дотогаш.

Сериозен противник

Ердоган е свесен дека обединетата опозиција, шест партии, може да биде сериозен противник на изборите и затоа неговата влада долго време го користи своето влијание врз судството за да осуди и, ако е можно, да стави што повеќе влијателни и можни истакнати кандидати во затвор. Канан Кафтанџиоглу, член на Кемалистичката Републиканска партија ЏХП, како и Имамоглу, архитектот на неговата победа, исто така беа осудени за некои стари твитови. Партијата на претседателот АКП ја започна практиката со цел да ја смири силата што на последните избори во 2018 година ја покажа ХДП, формално курдска партија која привлече дел од електоратот на левиот центар, освојувајќи нешто повеќе од 11 отсто од гласовите. Партиските лидери набрзо завршија во затвор. Сега се обидуваат да се пресметаат со ЏХП, бидејќи Имамоглу го победува султанот, според анкетите. Што за него е незамисливо, па го отвора прашањето што ќе се случи доколку тој или АКП загубат на изборите.

Турските медиуми, кои се под контрола на владата, објавија флеш вести за пресудата.

Овој потег може да се претвори во пораз на АКП бидејќи популарноста на Имамоглу опаѓаше, а сега, поради ефектот на противењето на властите, ќе има зголемување. Што може да се прелее на опозицискиот сојуз, кој неодамна почна да кикснува затоа што треба да се избере претседателски кандидат (патријархалната Турција се уште не е подготвена за жена на чело на државата). Нападот врз градоначалникот на Истанбул може да биде фактор на кохезија и да ги зајакне опозициските редови.

Султанот Ердоган е на маки затоа што земјата продолжува да биде притисната од високата инфлација, против која одбива да ги користи испробаните и проверени економски лекови, зголемувајќи ги каматите, играјќи на исламска карта, а со тоа апелирајќи до својот електорат (главно руралното население) тврдејќи дека како муслиман нема да ја подигнува каматата. Иако турскиот банкарски систем не е направен по исламски-шеријатски правила, туку според западните правила. Тој постојано работи на зајакнување на сопствениот меѓународен углед, им се заканува на Курдите во сите соседни земји и најавува започнување операција во Сирија. Од друга страна, тој ја моли Саудиска Арабија да депонира 5 милијарди долари во централната банка за да се намали финансискиот притисок.

Реакциите од Западот беа очекувани, но не премногу остри бидејќи султанот има моќна алатка во рацете, ратификацијата на приемот на Шведска и Финска во Северноатлантската алијанса. Она што го блокира е и поради внатрешно-политички причини, за да се покаже пред јавноста како непоколеблив борец против курдскиот сепаратизам и тероризам, па затоа бара Шведска да екстрадира бројни луѓе кои ги смета за закана. Меѓу нив има и наводни членови на организацијата на проповедникот Фетула Ѓулен, која тој ја обвинува за неуспешниот пуч во 2016 година.

Eurasia Group, влијателна приватна аналитичка компанија, предупредува на сличноста на сценариото што се одигра во 1998 година. Во тоа време, Ердоган беше градоначалник на Истанбул и беше осуден поради рецитирање на песна која судот ја прогласи за исламистичка. Пет години подоцна, кога АКП дојде на власт, тој ја укина забраната за вршење јавна функција и стана премиер во 2003 година. Оттогаш тој е на чело на турската држава.