Еве што има да каже глобалниот енергетски експерт на Citi, Ед Морс, за пазарите на нафта, Русија и „неверојатната промена“ што го преплави американскиот пазар на нафта

Во разговор со широк опсег, тој гoвори за Русија и САД, цените на суровата нафта и многу повеќе. 

Како ќе изгледаат енергетските пазари во 2023 година и каква е вашата прогноза за цената на нафтата? 

Ед Морс: Имаме просечна цена на Брент на крајот на годината од 76 долари за барел. Имаме WTI што ја завршува годината под 70 долари за барел. Генерално, ќе има поголема слабост на пазарот.

Ќе биде уште една нестабилна година, но не толку нестабилна како 2022 година. Ќе има голема неизвесност околу она што ние го нарекуваме „кревки пет“ производители: Иран, Ирак, Нигерија, Либија и Венецуела. И, руското снабдување е помалку сигурно отколку во минатото. 

Имаме суштински став дека ќе видиме нерамнотежа помеѓу понудата и побарувачката во текот на 2023 година, со значително поголема понуда што доаѓа на пазарот отколку побарувачката, што ќе доведе до зголемување на залихите, што треба да влијае на цените, така што цените што ја завршуваат годината во просек пониски отколку почетокот.

Како се промени улогата на Русија на енергетските пазари откако таа ја нападна Украина? 

Е.М.: Во Европа има критичко натрупување на антируските чувства и преиспитување на тој однос, дека Европа е претерано зависна од руските набавки. Така, имавме компании – дури и пред владите да се вклучат – велејќи дека нема да увезуваат руска нафта и гас. 

Напливот на брент од околу 85 на 125 долари за барел на почетокот на оваа година не беше функција на понудата наспроти побарувачката, туку функција на големи нарушувања на пазарот на кои се избегнуваше лесно достапната понуда од близок извор. 

Како се промени улогата на САД на глобалните енергетски пазари оваа година?

ЕМ: Имаше неверојатно влијание врз американската нафта. Соединетите Американски Држави ја започнаа годината како извозник на сурови производи со 7 милиони барели дневно. Како што завршува годината, нашиот извоз во просек се приближува до 10 милиони барели дневно, а на моменти и до 11 милиони. Американскиот систем за снабдување одигра навистина значајна улога во пополнувањето на празнините. 

Податоците од средата покажаа дека САД извезувале 1,483 милиони барели дизел дневно – со други зборови, има 91,8% зголемување на американскиот извоз на дизел. Значи, рафинериите во САД се при крај, ние извезуваме многу пеколно. 

Какво влијание имаа санкциите на Запад врз Русија и пазарите? 

ЕМ: Влијанието на санкциите од 5 декември не беше ни приближно големо како влијанието на избегнувањето на руската нафта на почетокот на годината.

Но, постојат јасни докази дека санкциите имаат казнено влијание врз рускиот природен гас. Аргументот беше дека акциите не ја казниле Русија и дека цената на нафтата се зголемила, а Русија добивала повеќе приходи отколку што инаку би добила. Но, се покажа дека падот на приходите од извозот на природен гас што се губи во Европа нема никаква замена бидејќи немало друго место на кое да се продава гасот, така што приходите од извозот на гас паднале. 

До август, Русите го почувствуваа влијанието на помалку приходи на страната на природен гас. Тоа е квази-трајно колку што може да биде за руските приходи, а нивните планови беа да ја прошират позицијата на Русија на пазарот на природен гас, а не да ја договорат. Тие никогаш нема да можат да ја заменат изгубената понуда што оди во Европа. Русија едноставно ја нема технологијата или способноста да навлезе на пазарите, со оглед на репутацискиот ризик.

А од страната на нафтата, пониските цени одат, се додека има попуст на руската сурова нафта, тие се казнуваат за тоа, сè друго е еднакво. 

Дали енергетските пазари треба да бидат загрижени поради санкциите во февруари за рафинираните руски горива? 

ЕМ: Пазарите на енергија беа многу загрижени за тоа, но нивната загриженост забавува. Пазарот на дизел е исклучително тесен, а големата празнина во понудата во Европа е во дизелот, каде што тие се свртеа кон Русија за најмногу снабдување. 

Но, сега е случај што дизелот стана пообилен. 

Кина повторно извезува дизел и можеби ќе извезува рекордна количина од него до првиот квартал од 2023 година. Снабдувањето се зголемува во Европа, а рафинериите сами произведуваат повеќе дизел. Има повеќе капацитет за рафинирање на располагање во светот, при што Кувајт и Саудиска Арабија го зголемуваат капацитетот за рафинирање.

Но, главниот, зачудувачки елемент навистина се САД, како што реков претходно.