Христијаните кои се придржуваат на Грегоријанскиот календар денеска го слават Божик

– Христијаните кои се придржуваат на Грегоријанскиот календар денеска го слават Божик, роденденот на Исус Христос, еден од најрадосните христијански празници. Повеќето православни христијани Божик го слават на 7 јануари (25 декември според Јулијанскиот календар).

Божик е на 25 декември и за „старокалендарците” и за „новокалендарците”

Католичките, протестантите и дел од православните христијани кои се водат по грегоријанскиот календар утре го одбележуваат Божик, додека преостанатиот дел од православниот свет кој празнува според јулијанскиот календар ќе го прослави Христовото раѓање по две недели.

Во христијанството сè уште има разлики за тоа кога треба да се слават Божик и другите верски празници, пред сè поради догматските несогласувања меѓу црквите и различните системи на мерење на времето. Така католиците, протестантите и дел од православните христијани кои го прифатиле грегоријанскиот календар, Божик го слават на 25 декември. Дел од православните цркви, меѓу кои и МПЦ – Охридска архиепископија, кои се водат според стариот јулијански календар, раѓањето Христово го одбележуваат на 7 јануари. Всушност, и едните и другите го слават празникот на 25 декември, но не во ист ден поради употребата на различните календари.

Иако се правени обиди за усогласување на празнувањата меѓу „старокалендарците“ и „новокалендарците“, разликите остануваат и покрај укажувањата на математичарите дека ако продолжат да се применуваат и двата календара, дел од православните христијани во 2101 година Божик, наместо на 7, ќе го слават на 8 јануари. Тоа е затоа што стариот јулијански календар доцни зад соларниот еден ден на секои 128 години, што кај грегоријанскиот календар се случува по 3300 години.

Во времето на Отоманската Империја, цариградскиот патријарх Еремија Втори Транос го одбил предлогот на папата Григориј Тринаесетти за прифаќање на грегоријанскиот календар и за усогласување на верските празници. Примената на грегоријанскиот календар во православните христијански цркви почна во првите децении на 20 век, на инсистирање на вселенскиот патријарх Јоаким Трети.

Во 1919 година новиот календар е прифатен во Кралството на Србите, Хрватите и Словенците (СХС), во 1923 во Грција, а потоа и во Бугарија, Романија и Турција…

Меѓутоа, монасите на Света Гора, Ерусалимската и Московската патријаршија, Српската православна црква и Македонската православна црква – Охридска архиепископија и натаму се водат според јулијанскиот календар, за разлика од Црквата на Грција, Бугарската патријаршија, Патријаршијата на Романија, Православната црква на Украина, Апостолската автокефална православна црква на Грузија, Автокефалната православна црква на Албанија и неколку помали православни цркви, кои го прифатија грегоријанскиот календар.

Најсериозен обид за усогласување меѓу јулијанскиот и грегоријанскиот календар направил српскиот физичар и астроном Милутин Миланковиќ. Календарот што тој го изработил по барање од вселенскиот патријарх Милентиј Четврти се смета за најточен и за разлика од јулијанскиот и грегоријанскиот, доцни еден ден на секои 28.800 години.

Останато на денешен ден 25 декември 2022

800.- Папата Лав Трети во Рим го крунисал францускиот владетел Карло Велики за свет римски цар, а тоа беше титула на германските монарси до времето на Наполеон Први.

1066.- Во Вестминстерската катедрала во Лондон за англиски крал бил крунисан норманскиот војвода Вилијам Први Освојувачот.

1642.- Во Вулстроп е роден Исак Њутн, англиски физичар, астроном и математичар. Тој ги поставил темелите на класичната физика и на вишата математика, го открил природниот закон на општата гравитација, меѓусебното привлекување на сите сили, ги пронашол и основните принципи на механиката и трите основни закони за движењето, а го усовршил и телескопот. Умрел во Кенсинтон, на 20 март 1727 година и е погребан во Вестминстерската опатија, со што станал првиот научник удостоен со таква чест.

1688.- Во Франција пребегал Џејмс Втори, последниот англиски крал од династијата Стјуард, тргнат од престолот поради апсолутистичката политика и натурање на римокатоличката вера.

1721.- Роден е англискиот писател Вилјам Колинс, еден од најзначајните англиски лирски поети во 18. век. Дела „Вечер“, „Слобода“.

1741.- Шведскиот физичар Андрес Целзијус ја создал скалата од 100 степени за мерење на температурата.

1876.- Роден е пакистанскиот државник Мохамед Али Џин, основач и прв претседател на Пакистан кој заедно со Махатма Ганди и Џавахарл Нехру се борел за независност на Индија од Велика Британија. Подоцна тој со нив влегол во конфликт бидејќи побарал посебна муслиманска држава. Британија во 1947 година ги признала независноста на Индија и на муслиманската држава наречена Пакистан.

1899.- Роден е американскиот филмски актер Хемфри Богарт, добитник на Оскар во 1951 годна за филмот „Африканска кралица“. Филмови: „Казабланка“, „Малтешки сокол“, „Длабок сон“, „Богатството на Сијера Мадре“, „`Ртот Ларго“, „Да имаш и да немаш“, „Босоногата контеса“, „Тежок пад“.

1903.- Во Софија излегла од печат книгата “За македонцките работи” од македонскиот публицист и лингвист Крсте Петков Мисирков. Во неа Мисирков ја истакнува и ја заштитува националната индивидуалност на македонскиот народ и неговото право на самостоен културен и национален развој. На едно место во книгата пишува: „Македонците, како посебен словенски народ, што низ вековите ја делел судбината заедно со соседните словенски и несловенски народи, си имаат сопствена национална историја и култура“.

1911.- Во Чикаго е роден Борне Хогарт, илустратор на „Тарзан“. Умрел во Париз, на 28 јануари 1996 година.

1914.- Во Првата светска војна на Западниот фронт стапи на сила легендарното неофицијално „божикно примирје“, кога група британски и германски војници го откажаа пукањето, излегувајќи од рововите и сретнувајќи се на ничија територија помеѓу завојуваните страни.

1918.- Роден е египетскиот државник Анвар ел Садат, претседател на Египет од октомври 1976 до октомври 1981 година кога на воена парада во Каиро бил убиен од страна на исламски терористи, огорчени поради склучувањето мир со Израел.

1920.- Во Скопје е роден Јован Бошковски, македонски писател, книжевен и филмски критичар, преведувач и сценарист. Неговата збирка „Растрел“ (1947) е прва македонска книга раскази. Други негови познати дела се: „Бегалци“, „Блокада“, „Луѓе и птици“, „Солунските атентатори“, и други. Автор е на сценаријата за филмовите „Солунските атентатори“ и „Под исто небо“, а се појавува и како соработник на сценаријата за филмовите „Мементо“, и „Републиката во пламен“. Умрел кај селото Ерџелија, Светиниколско, на 10 ноември 1968 година.

1926.- Роден е Никола Солдатов, македонски новинар и тв-коментатор. Умрел во Сремска Каменица, на 3 ноември 1989 година.

1938.- Умрел чешкиот писател Карел Чапек. Дела: „Бела болест“, „Мачни приказни“, „Разбојник“, „Метеор“, „Обичен живот“, „Патеписи од Италија“, „Патеписи од Англија“ и други.

1943.- Во Кавадарци е роден Зафир Хаџиманов – актер, поет, музички композитор и пејач. Поетски книги: „Шансони на хартија“, „Азил“, „Народен пејач“, „Пес-Пејачка“ и „Брат“, објавени на македонски и на српски јазик. Играл главна улога во култниот македонски филм „Македонска крвава свадба“. Од бројните песни што ги испеал, најпознати се: „Како Вардар“, „Љуби ме и главата горе“, „Од љубов не се бега“ итн. Во 2007 година, Зафир Хаџиманов бил промовиран во почесен амбасадор на културата на Република Македонија во Република Србија. На 21 март 2021 година Зафир Хаџиманов почина во Белград на 78 години по компликации од ковид-19

1973.- Умрел Исмет Инени, истакнат турски политичар, министер за надворешни работи, премиер и претседател на Република Турција. Бил долгогодишен соработник на Кемал Ататурк, „таткото“ на современа Турција. Во 1939 година ја основал Републиканската народна партија која ја предводел цели 33 години. Роден бил на 24 септември 1884 година.

1979.- Советски трупи влегле во Авганистан, во прва воена интервенција на Советскиот Сојуз надвор од Варшавскиот пакт, а официјална Москва ова го објасни како интервенција со цел да се спречи граѓанската војна во земјата.

1983.- Умрел каталонскиот сликар и вајар Хуан Миро, еден од најголемите надреалистички уметници. Студирал во родната Барселона, а од 1919 година живеел во Париз.

1989.- Сменетиот романски диктатор Николае Чаушеску и неговата жена Елена Чаушеску биле стрелани во Трговиште по тајното и брзо судење.

1991.- Советскиот претседател Михаил Горбачов поднесол оставка. Од основањето на Советскиот Сојуз во 1922 година Горбачов бил седмиот (и последен) лидер на државата. Негови претходници биле Ленин, Сталин, Хрушчов, Брежњев, Андропов и Черњенко.

1995.- На парламентарните избори во Турција, победиле исламистите од РЕФАХ (конзервативно-исламистичката партија за просперитет), на чело со лидерот на партијата Неџмедин Ербакан.

1995.- Во Беверли Хилс умрел американскиот филмски актер, пејач и забавувач Дин Мартин, кој почетната слава ја стекнал во тандем со комичарот Џери Луис со кого снимил 18 филмови. Играл во многу вестерни и криминалистички филмови. Филмови: „Артисти и модели“, „Холивуд или пропаст“, „Рио Браво“. Роден бил во 1919 година.

1997.- На Куба за првпат по три децении јавно и свечено бил прославен Божик. Претседателот Фидел Кастро го прогласил тој ден за празник во чест на папата Јован Павле Втори кој наредниот месец ја посетил Куба.

2006.- Умрел Џејмс Браун, еден од најуспешните американски пејачи на блуз. Во текот на својата 40-годишна кариера имал 98 хитови на листата на „Билборд топ 40“, што претставува се уште редок рекорд. Браун заедно со Присли и Дилан е најзначајната појава во музичката индустрија на САД во текот на последните 50 години.

2016.- На 53 години почина популарниот вокалист Џорџ Мајкл. Ѕвездата,  која беше лансирана во шоу-бизнисот во раните 80-сети, како една половина од дуото Wham!, а продолжи како соло изведувач, замина од овој свет мирно и спокојно во својот дом во  Goring – Oxfordshire. Полицијата се изјасни дека немало сомнителни околности. Michael, роден како  Georgios Kyriacos Panayiotou во Северен Лондон, во семејство на  кипарски Грк и Англичанка, со  синт-поп дуото Wham! од 1982 до 1986-та објави три студиски, а како соло изведувач  реализираше пет  студиски албуми, продадени во тираж од 100 милиони примероци. На почетокот на месецов, се обзнани дека со продуцентот и композитор Naughty Boy, Michael работи на својот нов албум. Во 2011 година Michael откажа серија на концерти, откако беше хоспитализиран заради пневмонија. По третманот во Виена, тој театрално се врати во Лондон и изјави дека бил на чекор од смртта. На 14 март 2014 го објави својот финален и единствен live-албум, Symphonica. Скоро цели три децении е актуелен со “Last Christmas“ од неговиот Wham период.