ЏОРЏ ФРИДМАН ПРЕДВИДУВА НАБРЗО ДО МИР Војната е веќе завршена, Русија и Украина направија што можат, Путин направи 3 КЛУЧНИ ГРЕШКИ

Мирот е блиску, но Русија не може да се повлече од Украина без да добие резултати – изјави еден од најпознатите американски геостратези, основачот на агенцијата Стратфор, позната и како ЦИА во сенка, а сега раководи со тинк-тенкот „Геополитичка иднина“. Тој во интервју за унгарскиот весник Magyar nemzet  отворено зборува и за улогата на Американците во војната.

– Руско-украинската војна трае веќе десет месеци, но кога ќе заврши?

– Во суштина војната е завршена, луѓето сега само бесмислено се убиваат. Готово е затоа што две работи станаа јасни: едната дека Украина нема да им припадне на Русите и другата дека Украинците ги немаат потребните способности за контранапад. Двете страни направија што можеа, а САД јасно им ставија до знаење на Украинците дека е време за преговори. Секако дека не им се допадна. Единственото вистинско прашање е какви отстапки и територии може да добие Русија – затоа што не може да се повлече од војната без никакви резултати. Се поставува и прашањето што ќе биде прифатливо за другата страна, а секако може да се очекува и тензија меѓу Украинците и Американците. Украинците се уште сакаат да се борат. Но, генерално, мислам дека сме во последната фаза од војната.

Што ве изненади најмногу од она што сте го виделе досега? Што ќе се учи на воените академии во иднина како карактеристика на руско-украинската војна?

– За мене лекција број еден е дека Русите можеа да постигнат многу подобар резултат, но почнаа многу аматерски. Тие започнаа лошо, а потоа не направија никакви прилагодувања. Сепак, вреди да се запамети: не одете во војна со голема самодоверба, ако е можно, избегнувајте ја, но ако одите во војна, бидете подготвени да научите од вашите грешки. Ова е фундаментално.

-За какви стратешки грешки го обвинувате Владимир Путин?

– Рускиот претседател направи три грешки. Пред се ги потцени Украинците и нивните борбени способности. Второ, тој ја прецени улогата на руската нафта во Европа и мислеше дека може да ги одвои Европејците од Америка. Ова не се случи. Сепак, неговата најголема грешка е што целосно погрешно ги разбрал, како што велат Англичаните, „погрешно ги прочитал“ Американците, гледајќи ги како земја пред колапс. Значи, има многу лекции што треба да се научат. Една од нив е дека навидум очигледните геополитички заклучоци можат да бидат многу, многу погрешни.

Зарем не се распаѓаат на крајот на краиштата?

– Видете, кога бев во Будимпешта летото, го посетив премиерот Виктор Орбан. Она што беше дискутирано погоре во замокот останува меѓу двајцата пријатели, но можам да кажам многу е важно да не се потценуваат Американците. Путин згреши во тоа. Колку е опасно ова размислување, гласи пораката на мојата книга, објавена на унгарски. Знаете, можете да дојдете овде во Соединетите Држави, да запознаете луѓе, а потоа да заклучите дека САД се распаѓаат.

Она што го гледаат во овој случај е нашиот начин на работа. Во Украина Русите се соочија со Украинците кои имаа американска поддршка и не беа успешни. Тие не ја постигнаа својата стратешка цел за повторно создавање на тампон зона во Украина. Тие не можеа да го направат тоа. Не затоа што украинските војници и американското оружје заедно се покажаа посилни. Се разбира, овие две земји не беа оштетени во иста мера. Украинците се бореа, па и тие имаа загуба на животи на фронтот, а тоа беше многу сериозно, само им дадовме оружје. Докажано е дека Русите воопшто не се воена сила каква што мислеа дека се.

Некои велат дека војната немаше да се случи ако републиканците беа на власт. Дали се согласувате со нив?

– Впрочем, има доста голем континуитет во надворешната политика. Американските политичари си викаат, се пцујат и меѓусебно се осудуваат. Но, ова не треба да се сфати премногу сериозно. Примерот на Доналд Трамп јасно покажа дека американскиот претседател е само претседател, а не и крал.

Неговото место го обликуваат политичките сили во државата и тој не може да оди против нив. Ако погледнете како се развива американската надворешна политика по Втората светска војна, ќе видите многу доследност без разлика дали на власт биле демократите или републиканците. Важно е да се знае државата против која се борите. Америка е комплицирана земја, па дури и на Европејците им е тешко да не разберат. Нашата демократија е многу поразлична од нивната. Така да мислам дека немаше да направи толку голема разлика доколку на власт дојдоа други луѓе. Секако, гласното орално карате продолжува.

Зарем војната не може да го урне Путин?

– Не сфаќајте го тоа лично, но ова е многу европско прашање. Европејците се толку загрижени за улогата на личноста, Американците помалку. Секој може да биде поразен. Модерна Русија започна со соборување на царската власт. Не смее да се заборави дека политичарите се судат по нивните грешки, а потоа или преживуваат или не. Во секој случај, не е јасно која би била алтернативата на Путин.

Поентата е дека Русите стигнаа до крстопат: треба да одлучат за мировен договор, за нивниот однос со Американците и Европејците и за нивната иднина. Сега гледаме како се развиваат.

Како ја гледате иднината на Украина и ситуацијата во НАТО? Дали ќе бидат примени во алијансата?

Украина нема потреба да влезе во НАТО за да биде заштитена. Во овој случај, поддршката на една членка, САД, се покажа како критична. Украина е уништена земја, не само сега, туку и историски, тоа беше веќе пред Втората светска војна кога гладуваа. Тие многу страдаа и се полни со рани кои треба да се залечат. И тие треба да се чувствуваат како да имаат иднина.

Што се однесува до НАТО, некои земји-членки не сакаа да соработуваат. Тие навистина не сакаа, но на крајот сепак соработуваа. НАТО не пропадна. Полјаците имаат поголем апетит од многумина, имаат голема доверба во своите способности; се разбира дека имаат многу американско оружје, а имаат и американски војници. Се чини дека Полјаците би сакале повеќе. Но, Американците не. Одлично им одговара што успеаја да им го попречат патот на Русите.

Европа страда поради санкциите против Москва. Каде ни е местото во сето ова?

Европа мора да одлучи што сака и која цена е подготвена да ја плати за тоа. Да претпоставиме дека САД не интервенирале во Украина, а Русите ги ставиле рацете на земја. Кој би бил нивниот следен потег? Ова прашање го поставија Американците, но можеше да се постави и во Европа. На Европа и треба американска заштита. Видете, и ова има цена!

Џорџ Фридман е роден во Будимпешта во 1949 година во унгарско еврејско семејство кое емигрирало во САД. Студирал политички науки во Њујорк, а потоа докторирал. Во 1996 година, тој го основа Стратфор, една од најпознатите светски приватни разузнавачки компании и геополитички тинк-тенкови. Во својот портрет на Фридман, списанието „Њу Јорк Тајмс“ го опиша како магично билјардско топче поради неговата способност да ја предвидува геополитиката. Од неговото разделување од Стратфор во 2015 година, тој ја води компанијата која управува со аналитичкиот портал Геополитички Фјучерс. Неодамна, оваа година, на унгарски јазик беше објавена неговата книга „Бура пред смиреноста“.